ANA SAYFAKARACİĞER HASTALIKLARIPANKREAS ve SAFRA YOLARI HASTALIKLARIYEMEK BORUSU -MİDE HASTALIKLARIBARSAK HASTALIKLARISİSTEMİK HASTALIKLARBASINDANFotoğraflarİLETİŞİM
Prof.Dr.LeventDemirtürk Gastroenteroloji Uzmanı
444 25 99 (EMSEY HASTANESİ)
Akalazya
Özofagus (Yemek Borusu) Kanseri
Helikobakter pilori
Gastrit
Peptik Ülser
Mide Kanseri
Reflü

Gastro Özofageal reflü hastalığı(Kısaca Reflü diyeceğiz); yemek borusunda iltihaba,yaşam kalitesini bozacak şekilde reflü belirtilerine bağlı şikayetlere veya uzun süreçde farklı birtakım yan etki riskine neden olacak şekilde yemek borusu içine mide içeriğinin(asid,safra) kaçağı olarak tanımlanır. Haftada 2 veya daha sık reflü atağının(≥ 2reflü atağı/hafta) yaşam kalitesini bozacağı belirtilmektedir.

Hastalık ;
  • Reflü özofajit(Endoskopide yemek borusunda tahriş bulgularının görülmesi)
  • Endoskopi negatif(Endoskopide tahriş bulgularının olmaması) reflü hastalığı olarak sınıflandırılabilir.
Endoskopide yemek burusunda tahriş bulgularının varlık ve şiddeti mevcut çatlakların görünümüne göre oluşturulan Los Angeles sınıflaması yapılarak doktorlar arasında ortak dil oluşmasını sağlamayı amaçlamışdır. Endoskopi negatif reflü hastalarında yemek borusunda tahriş bulguları olmayıp tipik reflüye ait hastanın şikayetleri mevcuttur. Tanıda belirtilerin değeri açık değildir ve mide yanmasının olmaması reflü hastalığının olmadığını göstermez.Bu durumda yemek borusunda tahriş gözlenmeyen hastalarda yanlış reflü tanısı söz konusu olabilecekse de özofajitsiz reflü ifadesi mevcut en iyi tanımlamadır.


Görülme Sıklığı
Reflü hastalığı oldukca yaygın bir durumdur.Tipik reflü bulgularının(haftada en az bir kez) görülmesi temelinde ele alındığında reflünün görülme oranı Asyada <%5 ile Avrupada %10-20 arasında değişmektedir. Batı toplumunda toplumun %25’i en az ayda birkez,%5’i hergün reflüye ait şikayet tanımlamaktadır.Yılda yaklaşık 3 milyon kişi reflü nedeni ile tedavi edilmektedir.

Risk Faktörleri
  • Erkek ve kadınlar arasında mide yanması görülme oranı benzer olduğu belirtilirken , Reflü hastalığının erkeklerde daha şiddetli olabileceği belirtilmektedir
  • Şişmanlık ve reflü arasında zayıf bir ilişki olduğu belirtilmektedir
  • Sigara ,alkol,yağ,çukulata ile reflü arasında da net ilişki olmadığı, varsa bile zayıf olduğu belirtilmektedir(burada yanlış anlaşılmasın bu faktörler reflüsü olan hastalarda şikayetleri arttırırlar).
  •  Helikobakter pilori ile reflü arasında ilşiki gözlenmemiştir
  • Reflü semptomlarının aile içinde sık gözlenmesi nedeni ile genetik faktörlerin reflüde rol aynayabileceği ,çalışmaların devam ettiği belirtilmektedir
  • Tip 2 şeker hastalığının reflü için risk faktörü olduğu,şeker düşürücü ilaçların kullanımının, obesitenin,hastalık süresinin ve şekerin kontrolünde etkinliğin bu hastalarda reflü görülme sıklığını etkiledi belirtilmiştir
  • Kalp hastalığı risk faktörleri olan kollesterol ve sigara kullanımının reflü risk faktörlerinden olduğunu belirtilmiştir

Mide Asidi ve Safranın Yemek Borusuna Kaçışına Karşı Vucudun Savunma Mekanizmaları

A-Mide içeriğinin yukarı kaçmasına karşı engel

Diafram,yemek borusunu arka duvara bağlayan askı, yemek borusun altındaki pili yapısı ve mide ile yemek borusu arasındaki keskin açı mide ile yemek borusu birleşim yerinde 10-30mmHg’lık yüksek basınç oluşturur.Bu yüksek basınç bölgesi mide (5mmHg­) ve yemek borusu (5mmHg¯) gibi komşu iki basınç bölgesini ayırarak(çekvalv görevini görür) mideden yemek borusuna asid ve safranın kaçışını önler.

B-Asidin Yemek Borusundan Hızla Temizlenmesi

Amaç yemek borusuna kaçan mide muhtevası ile yemek borusu duvarı arasındaki temas süresini kısaltmaktır. Yemek borusuna kaçan mide muhtevasının temizlenmesinde etkili faktörler şunlardır; yer çekimi, yemek borusunun süpürücü hareketleri, tükrük ve yemek borusu salgılarıdır(asidi nötrleştirmek için).

İnsanlarda sağlıklı yemek borusu pH 1. 2 de tahriş olmadan 30’ dayanıklılık gösterebilir. Bu durumda asidin yemek borusundan temizlenmesinde gecikmenin tahrip etkisinin nasıl olduğu açık değildir.

C-Yemek Borusu Dokusunun Aside Direnci

Yemek borusunu döşeyen hücrelerin bütünlüğü,salgıların yeterli olmasıdır

Klinik Bulgular 
  • “Hearthburn” (İman tahtası arkasında yanma) , reflünün önemli semptomudur. Yukarı doğru yayılan, yemek yemekle, eğilmekle, yatmakla artan iman tahtası arkasındaki bölgede yanıcı ağrı olarak tanımlanır.
  • Ağıza mide muhtevasının pasif olarak kaçması
  • Ağızda tuzlu suyun birikmesi
  • Yemek borusunda takılma hissi.komplike reflü hastalığı bulgusudur
  • Lokma yutarken yemek borusunda acıma hissi 

Reflünün klasik bulguları olan göğüsde yanma ve ağza mide içeriğinin gelmesi olmadan, yemek borusu dışında bulgular(Kulak buruna ait veya Akciğere ait) oluşabilir. gözlendiği birçok kişi tanımlanmıştır.
  • Akciğere ait bulgular ve hastalıklar; astım, öksürük, pulmoner fibrozis
  • Kulak Burun Boğaz ile ilgili bulgular,hastalıklar; ses kısıklığı, öksürük, larenjit, larinks kanseri olup,boğazda düğümlenme, yumru hissidir (globus), tıkanma hissi, boyun bölgesinde ağrı, sürekli boğazda temizleme hissi, ağız kokusu,boğaz ağrısı
  •  Diğer yemek borusu dışı bulgular; kalbe bağlı olmayan göğüs ağrıları, diş erozyonları, sinüzit, faranjit, uykuda nefessizlik “apne” ile birlikte görülebilir. 

Tanı Testleri

1-İlaçlı film:hassasiyeti düşüktür. Yemek borusunun tahrip tipini değerlendirmede endoskopiden daha az hassastır. Ülserler ,darlıklar, fıtık ve çift kontrastl filmle erozyonlar tesbit edilebilir.

2-Ampirik asit Baskılanma Tedavisi(Tedaviden sonuç alınıp alınmadığının değerlendirilmesi); günde çift doz proton pompa inhibitör kullanımı ile (gerektiğinde semptomları devam edenlerde pH monitorizasyonu ile asitin yeterli düzeyde baskılanıp,baskılanmadığının kontrolü ile) semptomların devamlılığına göre reflü tanısı konur.

3-Endoskopi ve Biyopsi;Şiddetli reflü’nün ve komplikasyonların tanı ve takibinde, tedaviye cevap vermeyen hastaların kontrolünde gereklidir.Barret özofagus(kansere dönüşme ihtimali olan yapılanma) saptanabilir.Endoskopinin tanıdaki değeri kalbe bağlı olmayan göğüs ağrısı, kulak,burun,boğaz bulguları veya astım gibi atipik bulgulu hastalarda düşükdür. Alarm semptomlu(Bulantı, kusma,iştahsızlık, lokmanın takılması),ilaca dirençli hastalarda veya sık nüks gözlenen hastalarda da endoskopi gerekir.

4-Yemek borusu içine takılan çok ince borucuk ile asid durumunun ölçümü ; Bu hafif özofajit ve endoskopi negatif hastalarda hassasiyeti %50-70 olsa da kesinlikle bu hastalarda faydalı olacağı belirtilmektedir. Halen özofagus içi pH ölçümü reflü tanısında çok önemli yere sahiptir.Ancak özellikle hafif şiddetli hastalarda testin negatif bulunabileceği göz önüne alınmalıdır.

5-İmpedans İzleme; pH ölçümü ile kombine edildiğinde tüm reflü ataklarının saptanmasına(asit veya asit olmayan) imkan sağlar.

Reflünün Yan Etkileri
  • Yemek borusunda darlık
  • Barret Özofagus(Kansere dönüşme ihtimali olan yapının gelişimi). Reflülü hastaların yaklaşık %10’unda Barret özofagus gelişir
  • Kanama ve delinme; derin ülser gelişirse nadiren gelişen komplikasyonlardır.

Tedavi

A-Tıbbi tedavi;

İki grupta ele alınır.
  • Yaşam Düzeninde Değişiklikler
Yatak başının 10 cm yukarı kaldırılması, kilo verilmesi sigara ve alkolün kesilmesi, az yenilmesi, yağlı gıdalardan kaçınılması uygun olur. Kafeinli, kafeinsiz kahve, çay, kolalı içecekler, domates, portakal suyu, diğer turunçgil ürünleri, sarımsak, soğan alınmamalıdır. Yemek borusunun çek valv görevini bozabilen bazı ilaçlardan (ör:antikolinerjikler), bazı gıdalardan yağ,çikolata) kaçınılmalıdır.Yemek yedikten üç saat içinde uzanılmamalıdır.
  • İlaç Tedavisi
Tekrarlayan yanması , takılma hissi, yemek yerken acıma, kilo kaybı, kanama bulguları gibi alarm semptomların varlığında erken endoskopi yapılmalıdır.

B-Endoluminal(Endoskopik) Uygulamalar

Hedef yemek borusun altında endoskopik yöntemlerle mekanik bariyer oluşturmak yukarı kaçağı önlemektir.

C-Cerrahi: Reflü hastalarında cerrahi uygulamalara da pembe gözlükle bakılmamalıdır.Zira;

1.Ameliyat olan hastaların yaklaşık %30-40'ında mide ilacı alma ihtiyacı devam edebilmektedir

2.Ameliyat sonrası şikayetleri düzelen hastaların bir kısmında 6-7 sene sonra şikayetler tekrar başlayabilir.

3.Ameliyata bağlı yan etkiler gözlenebilir( Daha önce yukarı asidin kaçışı söz konusu iken ,mide gaz odacığının yemek borusu altına sıkı sarılması ile gıdaların yemek borusu altında takılması başlayabilir.)


Gastroskopi nedir ve kimlere yapılmalıdır konusuna www.leventdemirturk.net sitesinden ulaşabilirsiniz

Kopya Edilemez Her Hakkı Mahfuzdur


 
ANA SAYFAKARACİĞER HASTALIKLARIPANKREAS ve SAFRA YOLARI HASTALIKLARIYEMEK BORUSU -MİDE HASTALIKLARIBARSAK HASTALIKLARISİSTEMİK HASTALIKLARBASINDANFotoğraflarİLETİŞİM